TY  - CONF
AU  - Lončarević, B.
AU  - Lješević, M.
AU  - Joksimović, K.
AU  - Žerađanin, A.
AU  - Gojgić-Cvijović, G.
AU  - Beškoski, V.
AU  - Nikodinović-Runić, Jasmina
PY  - 2023
UR  - https://imagine.imgge.bg.ac.rs/handle/123456789/2174
AB  - Niska cena i jednostavna proizvodnja sintetičkih plastičnih materijala dovela je do
njihove raširene upotrebe za različita pakovanja, građevinarstvo, automobilsku i elektronsku
industriju i izradu proizvoda za domaćinstva. Zbog toga se proizvodnja plastike u poslednjih
pola veka povećala 20 puta [1]. Najviše se koristi polietilen tereftalat (PET), a procenjeno je
da je njegova proizvodnja 2022. godine dostigla 87,17 miliona kubnih metara. Visoka
otpornost PET-a, koja se ranije smatrala prednošću, danas dovodi do nekontrolisanog
nagomilavanja otpada u brojnim ekosistemima na planeti [2]. Bis-(2-hidroksietil)-tereftalat
(BHET) je komercijalni monomersa strukturom sličnom jezgru PET-a, pa se široko koristi
u ispitivanjima biodegradacije PET-a, jer je pokazano da pojedini mikroorganizmi imaju
sposobnost da ga degraduju [3]. Osim mogućnosti razgradnje različitih štetnih jedinjenja,
mikroorganizmi mogu da proizvode i egzopolisaharide (EPS), kao odgovor na različite
selektivne pritiske životne sredine. EPS su zbog svojih fizičko-hemijskih svojstava našli
primenu u farmaceutskoj, hemijskoj i prehrambenoj industriji [4].
Cilj ovog rada bio je selektovati mikroorganizme koji mogu da razgrade BHET kao
model jedinjenje za ispitivanje degradacije plastičnog otpada na bazi PET-a i sa visokim
prinosom produkuju EPS.
Sposobnost degradacije BHET-a ispitivana je na 100 bakterijskih izolata, pomoću
čvrstih podloga sa BHET-om kao glavnim izvorom ugljenika. Potom je selektovano 7 sojeva
sa najširim zonama prosvetljenja, koji su korišćeni za produkciju EPS-a u tečnim podlogama
sa saharozom. Nakon fermentacije i odvajanja biomase, EPS su taloženi dvostrukom
zapreminom etanola i njihova količina je određena gravimetrijskom metodom [5]. Masa
dobijenih EPS varirala je od 2,4 – 33,7 g/L, a odabran je soj sa visokom produkcijom za
dalje eksperimente. Pošto mikrobna produkcija polisaharida veoma zavisi od uslova
fermentacije, ispitan je uticaj pet faktora na prinos: temperature, aeracije, pH, količine
saharoze i različitih izvora azota. Rezultati su pokazali da najoptimalnija podloga za
dobijanje visokog prinosa EPS-a sadrži ekstrakt kvasca (izvor azota), 100 g/L saharoze
(izvor ugljenika), a pH vrednost joj je 7.
Budući ekperimenti će biti usmereni na ispitivanje interakcija između ključnih faktora
na proizvodnju EPS-a, radi naprednije optimizacije procesa i povećanja prinosa.
PB  - Beograd : Srpsko hemijsko društvo
C3  - 9. simpozijum Hemija i zaštita životne sredine sa međunarodnim učešćem, EnviroChem
T1  - Egzopolisaharidi mikroorganizama koji mogu da degraduju BHET: Optimizacija produkcije
T1  - Exopolysaccharides from microorganisms which degrade BHET: Optimization of production
EP  - 46
SP  - 45
VL  - 9
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_imagine_2174
ER  - 

@conference{
author = "Lončarević, B. and Lješević, M. and Joksimović, K. and Žerađanin, A. and Gojgić-Cvijović, G. and Beškoski, V. and Nikodinović-Runić, Jasmina",
year = "2023",
abstract = "Niska cena i jednostavna proizvodnja sintetičkih plastičnih materijala dovela je do
njihove raširene upotrebe za različita pakovanja, građevinarstvo, automobilsku i elektronsku
industriju i izradu proizvoda za domaćinstva. Zbog toga se proizvodnja plastike u poslednjih
pola veka povećala 20 puta [1]. Najviše se koristi polietilen tereftalat (PET), a procenjeno je
da je njegova proizvodnja 2022. godine dostigla 87,17 miliona kubnih metara. Visoka
otpornost PET-a, koja se ranije smatrala prednošću, danas dovodi do nekontrolisanog
nagomilavanja otpada u brojnim ekosistemima na planeti [2]. Bis-(2-hidroksietil)-tereftalat
(BHET) je komercijalni monomersa strukturom sličnom jezgru PET-a, pa se široko koristi
u ispitivanjima biodegradacije PET-a, jer je pokazano da pojedini mikroorganizmi imaju
sposobnost da ga degraduju [3]. Osim mogućnosti razgradnje različitih štetnih jedinjenja,
mikroorganizmi mogu da proizvode i egzopolisaharide (EPS), kao odgovor na različite
selektivne pritiske životne sredine. EPS su zbog svojih fizičko-hemijskih svojstava našli
primenu u farmaceutskoj, hemijskoj i prehrambenoj industriji [4].
Cilj ovog rada bio je selektovati mikroorganizme koji mogu da razgrade BHET kao
model jedinjenje za ispitivanje degradacije plastičnog otpada na bazi PET-a i sa visokim
prinosom produkuju EPS.
Sposobnost degradacije BHET-a ispitivana je na 100 bakterijskih izolata, pomoću
čvrstih podloga sa BHET-om kao glavnim izvorom ugljenika. Potom je selektovano 7 sojeva
sa najširim zonama prosvetljenja, koji su korišćeni za produkciju EPS-a u tečnim podlogama
sa saharozom. Nakon fermentacije i odvajanja biomase, EPS su taloženi dvostrukom
zapreminom etanola i njihova količina je određena gravimetrijskom metodom [5]. Masa
dobijenih EPS varirala je od 2,4 – 33,7 g/L, a odabran je soj sa visokom produkcijom za
dalje eksperimente. Pošto mikrobna produkcija polisaharida veoma zavisi od uslova
fermentacije, ispitan je uticaj pet faktora na prinos: temperature, aeracije, pH, količine
saharoze i različitih izvora azota. Rezultati su pokazali da najoptimalnija podloga za
dobijanje visokog prinosa EPS-a sadrži ekstrakt kvasca (izvor azota), 100 g/L saharoze
(izvor ugljenika), a pH vrednost joj je 7.
Budući ekperimenti će biti usmereni na ispitivanje interakcija između ključnih faktora
na proizvodnju EPS-a, radi naprednije optimizacije procesa i povećanja prinosa.",
publisher = "Beograd : Srpsko hemijsko društvo",
journal = "9. simpozijum Hemija i zaštita životne sredine sa međunarodnim učešćem, EnviroChem",
title = "Egzopolisaharidi mikroorganizama koji mogu da degraduju BHET: Optimizacija produkcije, Exopolysaccharides from microorganisms which degrade BHET: Optimization of production",
pages = "46-45",
volume = "9",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_imagine_2174"
}

Lončarević, B., Lješević, M., Joksimović, K., Žerađanin, A., Gojgić-Cvijović, G., Beškoski, V.,& Nikodinović-Runić, J.. (2023). Egzopolisaharidi mikroorganizama koji mogu da degraduju BHET: Optimizacija produkcije. in 9. simpozijum Hemija i zaštita životne sredine sa međunarodnim učešćem, EnviroChem
Beograd : Srpsko hemijsko društvo., 9, 45-46.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_imagine_2174

Lončarević B, Lješević M, Joksimović K, Žerađanin A, Gojgić-Cvijović G, Beškoski V, Nikodinović-Runić J. Egzopolisaharidi mikroorganizama koji mogu da degraduju BHET: Optimizacija produkcije. in 9. simpozijum Hemija i zaštita životne sredine sa međunarodnim učešćem, EnviroChem. 2023;9:45-46.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_imagine_2174 .

Lončarević, B., Lješević, M., Joksimović, K., Žerađanin, A., Gojgić-Cvijović, G., Beškoski, V., Nikodinović-Runić, Jasmina, "Egzopolisaharidi mikroorganizama koji mogu da degraduju BHET: Optimizacija produkcije" in 9. simpozijum Hemija i zaštita životne sredine sa međunarodnim učešćem, EnviroChem, 9 (2023):45-46,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_imagine_2174 .

TY  - CONF
AU  - Lješević, M.
AU  - Lončarević, B.
AU  - Joksimović, K.
AU  - Žerađanin, A.
AU  - Pantelić, Brana
AU  - Gojgić-Cvijović, G.
AU  - Beškoski, V.
AU  - Nikodinović-Runić, Jasmina
PY  - 2023
UR  - https://imagine.imgge.bg.ac.rs/handle/123456789/2173
AB  - Proizvodnja plastike i zamena staklene i keramičke ambalaže plastičnim materijalima
doveli su do nagomilavanja plastičnog otpada. Neophodno je naći povoljan sistem za
degradaciju plastičnog otpada, bez nastanka toksičnih produkata ili dodatnog zagađenja
životne sredine. Polietilen-tereftalat (PET) je jedan od najčešće proizvedenih plastičnih
polimera. Proizvodnja PET-a započinje esterifikacijom tereftalne kiseline i etilen glikola,
pri čemu nastaje bis-(2-hidroksietil)-tereftalat (BHET), koji se dalje polikondenzuje do
polimera. U poslednje vreme, BHET se često koristi kao model jedinjenje za identifikovanje
novih biokatalizatora za degradaciju PET-a [1,2].
Cilj ovog rada bio je ispitivanje mehanizma degradacije BHET-a pomoću
mikroorganizama.
U preliminarnom testu na čvrstim podlogama, kapacitet za degradaciju BHET-a je
testiran kod stotinak mikroorganizama, nakon čega su odabrani najefikasniji sojevi, koji su
identifikovani sekvenciranjem gena za 16s rRNK. Dalje, ispitivana je degradacija u tečnoj
podlozi gde je BHET bio glavni izvor ugljenika. Eksperiment je trajao 7 dana, a degradacija
je praćena nakon drugog, petog i sedmog dana upotrebom tečne hromatografije (HPLC).
Kao najefikasniji sojevi pokazali su se pripadnici roda Pseudomonas. Oni su u potpunosti
transformisali BHET do različitih intermedijera.
Rezultati su pokazali da ispitivani sojevi mogu da transformišu BHET, korišćenjem
najmanje dva različita puta, pa će se naredni eksperimenti usmeriti na identifikaciju
intermedijera degradacije. Takođe, radi optimizacije degradacije, ispitivaće se simbiotsko i
sinergističko dejstvo različitih konzorcijuma, kako bi se obezbedila potpuna degradacija
ovog model jedinjenja.
PB  - Beograd : Srpsko hemijsko društvo
C3  - 9. simpozijum Hemija i zaštita životne sredine sa međunarodnim učešćem, EnviroChem2023
T1  - Mikrobiološka degradacija bis (2-hidroksietil)-tereftalata
T1  - Microbial degradation of bis (2-hydroxyethyl) terephthalate
EP  - 44
SP  - 43
VL  - 9
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_imagine_2173
ER  - 

@conference{
author = "Lješević, M. and Lončarević, B. and Joksimović, K. and Žerađanin, A. and Pantelić, Brana and Gojgić-Cvijović, G. and Beškoski, V. and Nikodinović-Runić, Jasmina",
year = "2023",
abstract = "Proizvodnja plastike i zamena staklene i keramičke ambalaže plastičnim materijalima
doveli su do nagomilavanja plastičnog otpada. Neophodno je naći povoljan sistem za
degradaciju plastičnog otpada, bez nastanka toksičnih produkata ili dodatnog zagađenja
životne sredine. Polietilen-tereftalat (PET) je jedan od najčešće proizvedenih plastičnih
polimera. Proizvodnja PET-a započinje esterifikacijom tereftalne kiseline i etilen glikola,
pri čemu nastaje bis-(2-hidroksietil)-tereftalat (BHET), koji se dalje polikondenzuje do
polimera. U poslednje vreme, BHET se često koristi kao model jedinjenje za identifikovanje
novih biokatalizatora za degradaciju PET-a [1,2].
Cilj ovog rada bio je ispitivanje mehanizma degradacije BHET-a pomoću
mikroorganizama.
U preliminarnom testu na čvrstim podlogama, kapacitet za degradaciju BHET-a je
testiran kod stotinak mikroorganizama, nakon čega su odabrani najefikasniji sojevi, koji su
identifikovani sekvenciranjem gena za 16s rRNK. Dalje, ispitivana je degradacija u tečnoj
podlozi gde je BHET bio glavni izvor ugljenika. Eksperiment je trajao 7 dana, a degradacija
je praćena nakon drugog, petog i sedmog dana upotrebom tečne hromatografije (HPLC).
Kao najefikasniji sojevi pokazali su se pripadnici roda Pseudomonas. Oni su u potpunosti
transformisali BHET do različitih intermedijera.
Rezultati su pokazali da ispitivani sojevi mogu da transformišu BHET, korišćenjem
najmanje dva različita puta, pa će se naredni eksperimenti usmeriti na identifikaciju
intermedijera degradacije. Takođe, radi optimizacije degradacije, ispitivaće se simbiotsko i
sinergističko dejstvo različitih konzorcijuma, kako bi se obezbedila potpuna degradacija
ovog model jedinjenja.",
publisher = "Beograd : Srpsko hemijsko društvo",
journal = "9. simpozijum Hemija i zaštita životne sredine sa međunarodnim učešćem, EnviroChem2023",
title = "Mikrobiološka degradacija bis (2-hidroksietil)-tereftalata, Microbial degradation of bis (2-hydroxyethyl) terephthalate",
pages = "44-43",
volume = "9",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_imagine_2173"
}

Lješević, M., Lončarević, B., Joksimović, K., Žerađanin, A., Pantelić, B., Gojgić-Cvijović, G., Beškoski, V.,& Nikodinović-Runić, J.. (2023). Mikrobiološka degradacija bis (2-hidroksietil)-tereftalata. in 9. simpozijum Hemija i zaštita životne sredine sa međunarodnim učešćem, EnviroChem2023
Beograd : Srpsko hemijsko društvo., 9, 43-44.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_imagine_2173

Lješević M, Lončarević B, Joksimović K, Žerađanin A, Pantelić B, Gojgić-Cvijović G, Beškoski V, Nikodinović-Runić J. Mikrobiološka degradacija bis (2-hidroksietil)-tereftalata. in 9. simpozijum Hemija i zaštita životne sredine sa međunarodnim učešćem, EnviroChem2023. 2023;9:43-44.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_imagine_2173 .

Lješević, M., Lončarević, B., Joksimović, K., Žerađanin, A., Pantelić, Brana, Gojgić-Cvijović, G., Beškoski, V., Nikodinović-Runić, Jasmina, "Mikrobiološka degradacija bis (2-hidroksietil)-tereftalata" in 9. simpozijum Hemija i zaštita životne sredine sa međunarodnim učešćem, EnviroChem2023, 9 (2023):43-44,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_imagine_2173 .

TY  - CONF
AU  - Petronijević, N.
AU  - Lješević, M.
AU  - Lončarević, B.
AU  - Joksimović, K.
AU  - Žerađanin, A.
AU  - Gojgić-Cvijović, G.
AU  - Beškoski, V.
AU  - Nikodinović-Runić, Jasmina
PY  - 2023
UR  - https://imagine.imgge.bg.ac.rs/handle/123456789/2285
AB  - Plastika kao izvor zagađenja postaje sve veći globalni problem. Većina plastike je
dizajnirana za jednokratnu upotrebu, što dodatno povećava količinu plastičnog otpada.
Usled preopterećenja zemlje i voda plastičnim otpadom neophodno je razviti procese koji
će omogućiti efikasno uklanjanje plastike iz životne sredine [1]. Polietilen-tereftalat (PET)
spada u najkorišćenije polimere za izradu plastike, te je neophodno naći efikasan način za
njegovu degradaciju. Kao povoljan metod degradacije PET plastike predlaže se enzimska
hidroliza korišćenjem mikroorganizama koji kao izvor ugljenika mogu koristiti PET [2].
Bis-(2-hidroksietil)-tereftalat (BHET) je intermedijer u izgradnji PET polimera, te je
korišćen kao model sistem za ispitivanje degradacije PET plastike [3].
Cilj ovog rada je bila identifikacija mikroorganizama koji potencijalno razgrađuju
BHET, kao i primena čistih kultura za degradaciju istog.
Tokom studije testirana je osetljivost mikroorganizama na antibiotike (penicillin i
nalidiksinsku kiselinu). Praćena je pojava zona inhibicije 24h nakon zasejavanja
mikroorganizama. Nakon antibiograma rađeno je izolovanje DNK po protokolu za Grampozitivne
i Gram-negativne bakterije. Za svaki soj mikroorganizama umnoženi su geni za
16s rRNK lančanom reakcijom polimeraze (PCR). Rađena je preparativna agarozna
elektroforeza sa PCR produktima i DNK je ekstrahovana iz gela. Uzorci su poslati na
sekvenciranje i dobijene sekvence su spojene u programu BioEdit. Dobijene sekvence su
poređene u NCBI BLAST bazi podataka i identifikovani su rodovi izolovanih
mikroorganizama.
Ispitivana je degradacija BHET-a pomoću čistih kultura mikroorganizama, gde je
korišćena mineralna podloga, a jedan od izvora ugljenika bio je BHET. Inkubacija je trajala
14 dana, a degradacija je praćena u prvom i poslednjem danu inkubacije pomoću tankoslojne
hromatografije (TLC). Korišćen je sistem rastvarača benzen:dioksan:sirćetna kiselina
(90:25:4, v/v/v). Na slici 1 su prikazani rezultati TLC-a gde su korišćeni sojevi
Pseudomonas, Bacillus i Rhodococcus. Kao najefikasniji soj pokazao se Rhodococcus. Kako je pokazano da sami mikroorganizmi mogu da potpuno ili delimično
transformišu BHET, dalji eksperimenti će se odvijati u smeru ispitivanja potpune
degradacije pomoću konzorcijuma mikroorganizama.
PB  - Beograd : Srpsko hemijsko društvo
C3  - 9. simpozijum Hemija i zaštita životne sredine sa međunarodnim učešćem, EnviroChem2023
T1  - Molekularna karakterizacija mikroorganizama izolovanih iz kontaminirane životne sredine i njihova primena za degradaciju bis(2-hidroksietil) tereftalata
EP  - 134
SP  - 133
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_imagine_2285
ER  - 

@conference{
author = "Petronijević, N. and Lješević, M. and Lončarević, B. and Joksimović, K. and Žerađanin, A. and Gojgić-Cvijović, G. and Beškoski, V. and Nikodinović-Runić, Jasmina",
year = "2023",
abstract = "Plastika kao izvor zagađenja postaje sve veći globalni problem. Većina plastike je
dizajnirana za jednokratnu upotrebu, što dodatno povećava količinu plastičnog otpada.
Usled preopterećenja zemlje i voda plastičnim otpadom neophodno je razviti procese koji
će omogućiti efikasno uklanjanje plastike iz životne sredine [1]. Polietilen-tereftalat (PET)
spada u najkorišćenije polimere za izradu plastike, te je neophodno naći efikasan način za
njegovu degradaciju. Kao povoljan metod degradacije PET plastike predlaže se enzimska
hidroliza korišćenjem mikroorganizama koji kao izvor ugljenika mogu koristiti PET [2].
Bis-(2-hidroksietil)-tereftalat (BHET) je intermedijer u izgradnji PET polimera, te je
korišćen kao model sistem za ispitivanje degradacije PET plastike [3].
Cilj ovog rada je bila identifikacija mikroorganizama koji potencijalno razgrađuju
BHET, kao i primena čistih kultura za degradaciju istog.
Tokom studije testirana je osetljivost mikroorganizama na antibiotike (penicillin i
nalidiksinsku kiselinu). Praćena je pojava zona inhibicije 24h nakon zasejavanja
mikroorganizama. Nakon antibiograma rađeno je izolovanje DNK po protokolu za Grampozitivne
i Gram-negativne bakterije. Za svaki soj mikroorganizama umnoženi su geni za
16s rRNK lančanom reakcijom polimeraze (PCR). Rađena je preparativna agarozna
elektroforeza sa PCR produktima i DNK je ekstrahovana iz gela. Uzorci su poslati na
sekvenciranje i dobijene sekvence su spojene u programu BioEdit. Dobijene sekvence su
poređene u NCBI BLAST bazi podataka i identifikovani su rodovi izolovanih
mikroorganizama.
Ispitivana je degradacija BHET-a pomoću čistih kultura mikroorganizama, gde je
korišćena mineralna podloga, a jedan od izvora ugljenika bio je BHET. Inkubacija je trajala
14 dana, a degradacija je praćena u prvom i poslednjem danu inkubacije pomoću tankoslojne
hromatografije (TLC). Korišćen je sistem rastvarača benzen:dioksan:sirćetna kiselina
(90:25:4, v/v/v). Na slici 1 su prikazani rezultati TLC-a gde su korišćeni sojevi
Pseudomonas, Bacillus i Rhodococcus. Kao najefikasniji soj pokazao se Rhodococcus. Kako je pokazano da sami mikroorganizmi mogu da potpuno ili delimično
transformišu BHET, dalji eksperimenti će se odvijati u smeru ispitivanja potpune
degradacije pomoću konzorcijuma mikroorganizama.",
publisher = "Beograd : Srpsko hemijsko društvo",
journal = "9. simpozijum Hemija i zaštita životne sredine sa međunarodnim učešćem, EnviroChem2023",
title = "Molekularna karakterizacija mikroorganizama izolovanih iz kontaminirane životne sredine i njihova primena za degradaciju bis(2-hidroksietil) tereftalata",
pages = "134-133",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_imagine_2285"
}

Petronijević, N., Lješević, M., Lončarević, B., Joksimović, K., Žerađanin, A., Gojgić-Cvijović, G., Beškoski, V.,& Nikodinović-Runić, J.. (2023). Molekularna karakterizacija mikroorganizama izolovanih iz kontaminirane životne sredine i njihova primena za degradaciju bis(2-hidroksietil) tereftalata. in 9. simpozijum Hemija i zaštita životne sredine sa međunarodnim učešćem, EnviroChem2023
Beograd : Srpsko hemijsko društvo., 133-134.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_imagine_2285

Petronijević N, Lješević M, Lončarević B, Joksimović K, Žerađanin A, Gojgić-Cvijović G, Beškoski V, Nikodinović-Runić J. Molekularna karakterizacija mikroorganizama izolovanih iz kontaminirane životne sredine i njihova primena za degradaciju bis(2-hidroksietil) tereftalata. in 9. simpozijum Hemija i zaštita životne sredine sa međunarodnim učešćem, EnviroChem2023. 2023;:133-134.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_imagine_2285 .

Petronijević, N., Lješević, M., Lončarević, B., Joksimović, K., Žerađanin, A., Gojgić-Cvijović, G., Beškoski, V., Nikodinović-Runić, Jasmina, "Molekularna karakterizacija mikroorganizama izolovanih iz kontaminirane životne sredine i njihova primena za degradaciju bis(2-hidroksietil) tereftalata" in 9. simpozijum Hemija i zaštita životne sredine sa međunarodnim učešćem, EnviroChem2023 (2023):133-134,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_imagine_2285 .